Ergonomie in de keuken – plezierig kokkerellen!

Bij het ontwerp wil ik van de klant graag weten hoe lang de toekomstige gebruiker(s) zijn en of ze links- of rechtshandig zijn. Ben je op zoek naar een keuken die perfect bij jou past, kom gerust eens langs dan kunnen we samen iets moois bedenken!

De 5 zones in de keukendriehoek

In de keuken heb je de 5 keukenzones: voorraad, opbergen, spoelen & afval, voorbereiden en koken & bakken. Bij de inrichting streef ik ernaar de koelkast, spoelbak en de kookplaat dicht bij elkaar te plaatsen om binnen deze werkdriehoek, het lopen te beperken.

Keukenzones in de standaard keuken

Standaardkeukens zijn ingedeeld voor rechtshandig gebruik. Bij de indeling krijgen de 5 keukenzones doorgaans een plekje van links-naar-rechts:

• Voorraad (+ koelkast)
• Opbergruimte
• Spoelen (spoelbak en vaatwasser en afval)
• Voorbereiden
• Koken (kookplaat, afzuigkap, oven)

Keukenzones voor linkshandigen

Zo’n 2 miljoen Nederlanders zijn linkshandig. Een standaard keuken dan daarbij net even wat minder handig zijn. Als degene die het meest kookt linkshandig is, kan ik daar eenvoudig rekening mee houden in het keukenontwerp.

De volgorde van de 5 keukenzones in een linkshandige keuken is omgekeerd.

• Koken (kookplaat, afzuigkap, oven)
• Voorbereiden
• Spoelen (spoelbak, vaatwasser en afval)
• Opbergruimte
• Voorraad (+ koelkast)

En natuurlijk kan in een linkshandig keukenontwerp de koelkast beter naar rechts opendraaien.

De ideale hoogte voor het werkblad

Aan de hand van de lichaamslengte kiezen we de bijpassende hoogte voor het werkblad:

• 90cm – lengte tot 170cm
• 95cm – lengte tussen 170 en 195cm

Er is een trucje om te bepalen wat een prettige werkblad hoogte is. Steek je polsen vooruit boven het aanrechtblad met je ellebogen in een hoek van 90 graden. De ideale afstand van het werkblad tot je onderarmen is zo’n 12cm.

Werkblad diepte

Lange mensen hebben vaak langere armen. Dit kan benut worden in het keukenontwerp. Een dieper werkblad is dan zeker praktisch. De werkbladen zijn standaard 60cm diep. Een dieper keukenblad (65cm of 70cm) geeft ruimte voor veelgebruikte losse apparaten zoals een waterkoker, terwijl je dan toch de reguliere werkruimte beschikbaar houdt. Met een dieper werkblad heb je minder risico je hoofd te stoten tegen een bovenkastje.

Spoelbak hoogte

Net als voor het werkblad geldt voor de spoelbak een ideale hoogte van zo’n 10-15cm onder de elleboog. Je kunt dan zonder je rug te buigen de bodem van de spoelbak aanraken. Dat is veel minder vermoeiend.

Verdiepte plint

Door de plint iets verder onder de kastjes te plaatsen, ontstaat er onder de keukenkastjes ruimte voor de voeten. Je kunt dan dichter bij het werkblad komen en goed recht op staan. Een eenvoudige ergonomische oplossing en het lijkt net of de onderkasten zwevend zijn opgehangen.

Positie van de inbouwapparaten

Hoogte van de koelkast
Een koelkast is goed overzichtelijk op ooghoogte. Dit is meestal eenvoudig te realiseren.

Hoogte voor magnetron en oven
Een oven en magnetron wil je liever niet te laag en niet te hoog plaatsen. Je wilt in de schalen kunnen kijken en veilig de hete schotels kunnen uitnemen. Tillen boven ellebooghoogte is dan gevaarlijk. Afhankelijk van je eigen lengte zal een veilige hoogte uitkomen tussen 100cm en 140cm.

Hoogte van de kookplaat
Doorgaans wordt de kookplaat op het keukenblad geplaatst. Voor wat kleinere koks kan gekozen worden om het werkblad ter hoogte van de kookplaat 10 tot 15 cm lager uit te voeren, zodat je ook goed in de hoge pannen achteraan kunt kijken. Als het even kan ook 30cm extra aan weerskanten naast de kookplaat om de pannen gemakkelijk naast de kookplaat te kunnen zetten. Bij een inbouw inductiekookplaat staan de pannen direct op gelijke hoogte met het werkblad.

Naast de ergonomische afwegingen gaat het bij een keuken ook om het uiterlijk. Door verschillende hoogtes in het aanrechtblad kan een onrustig plaatje ontstaan. De keuken oogt dan misschien wat voller en kleiner.

Hoogte van de vaatwasser
Ergonomisch beschouwd zou een vaatwasser zo’n 25 tot 30 cm boven de vloer geplaatst moeten worden. Je hoeft dan niet te bukken bij het in- en uitruimen. Zeker doen, wanneer de keuken ruim genoeg is. Er zijn inmiddels vaatwassers met een lift die het onderrek zo’n 30 cm voor je optilt. Deze machines kunnen gewoon onder het werkblad geplaatst worden.

Ergonomische opbergruimte

Er zijn handige hulpmiddelen om de inrichting van keukenkasten en -laden gebruiksvriendelijk te organiseren. Met systemen als apothekerskasten, ladekasten, carrouselkasten en Le Mans kasten wordt de opbergruimte in de keuken gemakkelijk bereikbaar en overzichtelijk.

Ladekast
Altijd handig laden, maar grotere laden kunnen rommelig worden. Met een mooi opbergsysteem kun je zelf de perfecte indeling kiezen. In moderne ontwerpen kun je meerdere laden achter een enkel front verstoppen, wat een rustigere aanblik geeft. We monteren dan een ‘meenemer’ voor de meest gebruikte binnenladen.

Apothekerskast
Verscholen achter een enkel keukenfront wordt de complete inhoud van de kast overzichtelijk met een apothekerskast. Het bijzondere van de apothekerskast is dat deze tot op ooghoogte gebruikt kan worden. De afstand tussen de mandjes of plateaus is doorgaans vrij instelbaar volgens de wensen van de gebruiker.

Carrouselkast
Een carrouselkast in de hoek onder het werkblad maakt ook het minst bereikbare stukje in de keuken toegankelijk. De draaiplateaus draaien rond, waardoor je alle pannen en schalen vooraan kunt oppakken.

Le Mans hoekkast
Een Le Mans hoekkast wordt ook wel pindakast genoemd. Dit is de overtreffende trap van een carrouselkast. De draaiende plateaus komen tot in de verste hoek van de kast. Bij het openen van de kastdeur komen de draaiplateaus naar buiten en zwenken vervolgens opzij – extra comfortabel!

Jouw eigen ergonomische keukenindeling

Bedenk je na het lezen dat jouw nieuwe keuken ook heel praktisch ingedeeld kan worden? Ga dan langs bij een keukencoach in de buurt. Er zijn vele mogelijkheden om de keuken ergonomisch in te richten, ook voor mensen die wat minder beweeglijk zijn.